Bắt buộc ghế ô tô cho trẻ em từ 2026: Phụ huynh nên chọn loại nào?
Chỉ còn chưa đầy hai tháng nữa, vào ngày 1/1/2026, Luật Trật tự an toàn giao thông sẽ chính thức có hiệu lực. Một trong những quy định được quan tâm nhất là ô tô chở trẻ em bắt buộc phải có thiết bị an toàn phù hợp với độ tuổi và chiều cao.
Quy định này ra đời không phải để làm khó phụ huynh, mà để giải quyết một thực trạng đáng báo động: thói quen cho trẻ ngồi ô tô “tự do”, ngồi trong lòng người lớn, hay thậm chí nằm/đứng trên xe.
Khi phanh gấp, một va chạm nhẹ cũng đủ khiến cơ thể non nớt của trẻ bị hất về phía trước với gia tốc cực lớn. Dây an toàn của xe, vốn thiết kế cho người lớn (cao trên 1,4m), sẽ vắt ngang cổ và bụng trẻ, có thể gây chấn thương nghiêm trọng.
Đối với các bậc cha mẹ, việc đầu tư một chiếc ghế an toàn không chỉ là để “tuân thủ luật”, mà là để “bảo vệ tính mạng” cho tài sản quý giá nhất của mình. Vậy, giữa muôn vàn lựa chọn, phụ huynh nên chọn loại nào cho đúng?
1. Tại sao ghế ô tô cho trẻ em lại BẮT BUỘC?
Lý do rất đơn giản: Vì nó cứu mạng trẻ em.
Theo Cơ quan an toàn giao thông quốc gia Mỹ (NHTSA), việc sử dụng ghế trẻ em đúng cách có thể:
- Giảm 71% nguy cơ tử vong với trẻ sơ sinh.
- Giảm 54% nguy cơ tử vong với trẻ từ 1-4 tuổi.
Các thói quen hiện tại của người Việt đang đặt trẻ vào tình thế cực kỳ nguy hiểm. Khi xảy ra va chạm, việc bế trẻ trong lòng không những không an toàn, mà chính người lớn có thể đè bẹp trẻ do lực quán tính.
2. Tóm tắt Quy định từ 1/1/2026 Phụ huynh cần biết
Theo Luật Trật tự an toàn giao thông mới, phụ huynh cần nắm rõ các quy định sau:
- Đối tượng áp dụng: Trẻ em dưới 10 tuổi VÀ cao dưới 1,35 mét.
- Vị trí ngồi: Cấm ngồi ở hàng ghế trước (ghế phụ bên cạnh tài xế).
- Yêu cầu bắt buộc: Phải sử dụng ghế an toàn hoặc đệm an toàn riêng biệt ở hàng ghế sau.
- Mức phạt: Tài xế không tuân thủ sẽ bị xử phạt từ 800.000 đến 1.000.000 đồng.
3. Hướng dẫn chọn “ghế vàng” cho con: 3 Giai đoạn an toàn
Không có một loại ghế nào “tốt nhất” cho mọi lứa tuổi. “Tốt nhất” là loại ghế phù hợp với cân nặng, chiều cao và giai đoạn phát triển của trẻ. Dưới đây là 3 loại thiết bị an toàn cơ bản:
Giai đoạn 1: Nôi trẻ em lắp ngược (Rear-Facing Car Seat)
- Dành cho: Trẻ sơ sinh đến khoảng 12-24 tháng tuổi.
- Tại sao phải lắp ngược? Đây là tư thế an toàn TUYỆT ĐỐI cho trẻ sơ sinh. Khi xe phanh gấp hoặc va chạm, toàn bộ lực sẽ được phân tán đều dọc lưng ghế, bảo vệ hoàn hảo cho phần đầu và cột sống còn rất yếu của trẻ.
- Lời khuyên vàng: Hãy cho trẻ ngồi ngược càng lâu càng tốt, cho đến khi trẻ vượt giới hạn cân nặng/chiều cao tối đa mà nhà sản xuất nôi quy định.
Giai đoạn 2: Ghế trẻ em lắp xuôi (Forward-Facing Car Seat)
- Dành cho: Trẻ từ 2-6 tuổi (hoặc khi đã vượt giới hạn của nôi lắp ngược). Thường dùng cho trẻ nặng tới 18-29 kg.
- Đặc điểm: Ghế được trang bị dây đai an toàn 5 điểm (ôm chặt vai, ngực, hông) và được cố định chặt vào ghế xe (bằng ISOFIX hoặc dây an toàn). Dây 5 điểm này giúp phân tán lực đều lên các bộ phận cứng cáp của cơ thể, an toàn hơn nhiều so với dây an toàn của xe hơi.
- Lưu ý: Trẻ nên tiếp tục sử dụng ghế này cho đến khi đạt giới hạn cân nặng/chiều cao của ghế.
Giai đoạn 3: Ghế đôn nâng (Booster Seat)
- Dành cho: Trẻ lớn, thường từ 6-10 tuổi (nặng 18-36 kg, cao 100-135 cm) đã “quá khổ” với ghế lắp xuôi.
- Nhiệm vụ: Ghế đôn không có dây đai riêng, mà chỉ có nhiệm vụ nâng chiều cao của trẻ lên. Điều này giúp dây an toàn của xe hơi nằm đúng vị trí:
- Dây vai vắt qua giữa vai và ngực (không vắt qua cổ).
- Dây ngang ôm sát đùi và hông (không vắt ngang qua bụng).
- Các loại:
- Loại có lưng tựa (High-back): Bảo vệ thêm phần đầu và vai.
- Loại không lưng (Backless): Gọn nhẹ, dễ mang theo.
Lưu ý: Ngay cả khi dùng booster seat, NHTSA vẫn khuyến cáo mọi trẻ em dưới 13 tuổi NÊN ngồi ở hàng ghế sau.
4. Khi nào trẻ có thể dùng dây an toàn của người lớn?
Trẻ chỉ nên ngừng sử dụng ghế đôn nâng khi:
- Đạt chiều cao trên 140-145 cm.
- Kiểm tra 5 bước: Trẻ ngồi xuống mà không cần booster, và:
- Lưng tựa hoàn toàn vào lưng ghế.
- Đầu gối cong tự nhiên qua mép ghế.
- Dây an toàn ngang ôm sát đùi (không phải bụng).
- Dây an toàn chéo vắt qua giữa vai và ngực (không phải cổ).
- Trẻ có thể ngồi thoải mái ở tư thế này trong suốt hành trình.
Nếu chưa đạt, trẻ vẫn cần ghế đôn nâng để đảm bảo an toàn.
5. Lưu ý “sống còn” khi mua và sử dụng
- Đọc kỹ giới hạn cân nặng/chiều cao: Đây là yếu tố quan trọng nhất. Một chiếc ghế đắt tiền nhưng dùng sai (ví dụ: cho trẻ nặng 30kg ngồi ghế giới hạn 20kg) cũng trở nên vô dụng, thậm chí nguy hiểm.
- Ghế “All-in-One”: Thị trường có loại ghế “tất cả trong một”, có thể điều chỉnh từ nôi (lắp ngược) sang ghế (lắp xuôi) và cả đôn nâng. Đây là lựa chọn tiết kiệm chi phí, nhưng phụ huynh cần đọc kỹ hướng dẫn để thay đổi thiết lập cho đúng từng giai đoạn.
- Lắp đặt đúng chuẩn: Ưu tiên xe có hệ thống ISOFIX hoặc LATCH. Đây là các chốt cứng gắn vào khung xe, giúp ghế cố định 100%. Nếu xe không có, việc cố định bằng dây an toàn của xe vẫn được, nhưng phải siết thật chặt và kiểm tra thường xuyên.
- Tuân thủ tuyệt đối: Không bao giờ cho trẻ ngồi ghế trước (dù chỉ một đoạn ngắn), không bao giờ dùng ghế đã quá giới hạn cân nặng.
Quy định mới vào năm 2026 là một bước tiến quan trọng để bảo vệ thế hệ tương lai. Việc trang bị ghế ô tô không phải là một lựa chọn, mà là trách nhiệm bắt buộc của mọi bậc phụ huynh. Đừng đợi đến khi luật có hiệu lực, hãy bảo vệ con bạn ngay từ hôm nay bằng một chiếc ghế an toàn phù hợp.